W trakcie 88 posiedzenia Sejmu, w dniu 25 marca 2011 roku uchwalona została ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Trudno było się spodziewać, że w tekście tego aktu prawnego znajdą się również regulacje zmieniające zasady aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntów – wszak nie jest to „bariera administracyjna”, o której mówi tytuł ustawy. A jednak art. 20 ustawy z dnia 25 marca 2011 roku o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dokonuje między innymi zmiany art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010, nr 102, poz. 651, ze zm.) w ten sposób, że dopuszcza aktualizację opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nie częściej niż raz na trzy lata podczas gdy dotychczas była ona dopuszczalna nie częściej niż raz na rok.
Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jest swego rodzaju czynszem, jaki zobowiązany jest bez dodatkowego wezwania wpłacać użytkownik wieczysty. Podstawowa stawka procentowa opłaty rocznej wynosi zgodnie z ustawą 3 % wartości rynkowej gruntu lecz w stosunku do gruntów oddanych na pewne szczególne, enumeratywnie wyliczone cele, jest ona niższa. Niższa jest na przykład w odniesieniu do nieruchomości przeznaczonych i wykorzystywanych na cele budownictwa mieszkaniowego.
W ostatnim czasie, zwłaszcza z końcem i początkiem każdego roku przez łamy prasy codziennej przetaczają się głosy sprzeciwu skierowane przeciwko aktualizacji opłat rocznych oraz ich nadmiernej wysokości. Nie należy dziwić się właścicielom nieruchomości, którzy przez całe lata, często od początku trwania użytkowania wieczystego nie doświadczyli aktualizacji opląty rocznej i w związku z tym ponosili ją w ustalonej przed laty wysokości, a teraz otrzymali propozycję jej zwiększenia o kilkaset (lub więcej) procent. Również przedsiębiorcy, których stawka procentowa wynosi generalnie 3 % wartości gruntów protestują gdyż podwyższonych wielokrotnie opłat nie przewidywali w swoich planach biznesowych.
Należy jednak zdać sobie sprawę z dwóch rzeczy. Po pierwsze podstawową przyczyną gwałtownego wzrostu opłat rocznych jest długi okres pomiędzy aktualizacjami. gdyby aktualizacje opłat następowały regularnie podwyżki miałyby mniejszą skalę i przez to byłyby mniej (oczywiście względnie) uciążliwe. Po wtóre zmiana wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego zależna jest od wartości (rynkowej?) gruntu.
Uchwalona postanowieniami ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców zmiana wprowadza dłuższy okres pomiędzy dopuszczalnymi aktualizacjami. W związku z tym po pierwsze zmiany, jeśli już nastąpią będą prawdopodobnie bardziej gwałtowne (dłuższy okres skutkuje zwykle większą zmianą wartości), a po wtóre braknie możliwości natychmiastowej niemal (po roku) aktualizacji opłaty rocznej (w dół) na wniosek użytkownika wieczystego.
Posłowie chcieli dobrze, wyszło jak zwykle.
Ponieważ nasze doświadczenie w prowadzeniu postępowań w sprawach aktualizacji opłat rocznych opiera się na kilkuletnim już toczeniu sporów możemy zapewnić, że skutki tej zmiany będą raczej negatywne. Zresztą – czas pokaże.
